Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Mimarlıkta Tipomorfolojik ÇözümlemeMIM541237.5300
ÖnkoşullarYok
YarıyılBahar
Dersin DiliTürkçe
Dersin SeviyesiYüksek Lisans
Dersin Türü
Ders KategorisiUzmanlık/Alan Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimMimarlık Bölümü
Dersin KoordinatörüÇiğdem Polatoğlu
Dersi Veren(ler)
Asistan(lar)ı
Dersin AmacıMimari tasarımın içinde yer alacağı çevrenin mimari niteliklerinin iyi okunabilmesi, yeni tasarımlanan bina veya bina grupları için önemli bir tasarım girdisi sağlamanın ötesinde, var olan kent dokusunun sürdürülebilirliğinin de bir ölçütü haline de gelmektedir. Bu anlamda mimari çevrenin mekânsal niteliklerini biçimsel ve tipolojik yöntemle inceleyen farklı ama bir o kadar da birbiriyle ilintili iki yaklaşım bulunmaktadır: Kent Morfolojisi ve Tipoloji. Bu dersin amacı her iki inceleme yöntemini bir araya getirerek öğrencilerin kente bina/parsel ölçeğinden onun bütününe kadar olan daha geniş bir perspektiften bakmalarını sağlamaktır.
Dersin İçeriğiDers eğitim süreci içerisinde temel bazı konulara değinecektir. Bunlar; 1. Kent Morfolojisi - Kent Morfolojinin tanımı ve amacı, biçimsel öğeler, Kent Morfolojisine yön veren okullar ve kuramsal altyapıları. 2. Mimari Morfogenetik - Mimarlıkta morfogenetik kavramı, Morfogenetik değişim, Mimarlıkta morfogenetik eşikler, Morfogenetik içerisinde işlev ve biçim, Morfogenetik adaptasyon dönemleri, Mimari morfogenetiğin genel süreci 3. Mimarlıkta Tipomorfoloji - Tipomorfolojinin amacı ve kent mekânına bakışı, Tipomorfolojik Yöntem, Üsluplar: İtalyan, İngiliz ve Fransız Yaklaşımları
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Aktüre, S. (1981) 19.yy. Sonunda Anadolu Kenti: Mekansal Yapı Çözümlemesi, ODTÜ, Mim. Fak. Basım İşliği, Ankara
  • Aru, K.M. (1998) Türk Kenti, YEM Yayınları, İstanbul
  • Tanyeli, U. (1952) Anadolu-Türk Kentinde Fiziksel Yapının Evrim Süreci (11.-15. yy), İTÜ, Mim. Fak. İstanbul
  • Slater, T.R. (ed.) (1990) The Built Form of Western Cities, Leicester University Press, Leicester
  • Kostof, S. (1991) The City Shaped, Thames and Hudson, London
  • Vance, J.E. Jr (1990) The Continuing City: Urban Morphology in Western Civilization, Johns Hopkins University Press
  • Samuels, I. (1999) `A typomorphological approach to design: the plan for St Gervais', Urban Design International vol. 4 pp. 129-141
  • Moudon, A.V. (1994) `Getting to know the built landscape: typomorphology', in Franck, K. and Scheekloth, L. (eds) Ordering space: types in architecture and design Van Nostrand Reinhold, New York
  • Petruccioli, A. (ed.) Typological Process and Design Theory, Aga Khan Program for Islamic Architecture, Harvard and MIT
  • Conzen, M.R.G. (1960) Alnwick, Northumberland: a study in town-plan analysis, Publication No. 27, Institute of British Geographers, London; reprinted with minor amendments and Glossary, 1969
  • Moudon, A.V. (1997) `Urban morphology as an emerging interdisciplinary field', Urban Morphology vol. 1 pp. 3-10
  • Moudon, A.V. (1989) Built For Change: Neighborhood Architecture in San Francisco, The MIT Press, Mass.
  • Samuels, I., Panerai, P., Castex, J., Depaule, J.C. (2004) Urban Block: The Death and Life of the Urban Block, Architectural Press.
  • Krier, R. (1993) Urban Space, Rizzoli, New York
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Kent Morfolojisine yön veren okullar ve kuramsal altyapılarının kavranması
  2. Mimari morfogenetiğin genel sürecinin öğrenilmesi
  3. Tipomorfolojinin amacı ve kent mekânına bakışının kavranması
  4. Morfolojik analiz nedenlerinin kavranması
  5. Mimarlıkta morfogenetik değişim ve morfogenetik eşiklerin öğrenilmesi

Ders Öğrenim Çıktısı & Program Çıktısı Matrisi

DÖÇ-1DÖÇ-2DÖÇ-3DÖÇ-4DÖÇ-5
PÇ-1-----
PÇ-2-----
PÇ-3-----
PÇ-4-----
PÇ-5-----
PÇ-6-----
PÇ-7-----
PÇ-8-----
PÇ-9-----
PÇ-10-----
PÇ-11-----
PÇ-12-----
PÇ-13-----

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Tanışma ve dersin genel yapısı hakkında görüşler bildirme NA
2Kent morfolojinin tanımı ve amacı; Morfolojik öğeler; Morfolojik öğelerin analizi; Kent morfolojisine yön veren okullar Okuma: Moudon, A.V. (1997) `Urban morphology as an emerging interdisciplinary field', Urban Morphology vol. 1 pp. 3-10
3Kent morfolojisinin kuramsal alt yapısı; Araştırma prensipleri; Morfolojik analiz nedenleri: Açıklayıcı nedenler; Kuralcı çalışmalar; Eski kent kuramlarının tasarım üzerindeki etkileri. NA
4Kent mekanı elemanlarının incelenmesi; Rob Krier ve Kent Mekanı: sokak ve meydan tipo-morfolojileri Krier, R. (1993) Urban Space, Rizzoli, New York – First chapter.
5Mimarlıkta morfogenetik kavramı; Mimarlıkta morfogenetik değişim ve morfogenetik eşikler Vance, J.E. Jr (1990) The Continuing City: Urban Morphology in Western Civilization, Johns Hopkins University Press - Introduction
6Kent mekanı ve kuralcı strüktür kavramı; Morfogenetik içerisinde biçim ve işlevin yeri; Morfogenetik adaptasyon dönemleri: Yunan kenti, Etrüsk Roma şehri, Roma şehirciliğinin kayboluşu, Tüccar kenti ve ortaçağ mimarisi, Kusursuz kent: Rönesans, Endüstri kenti, Modern ŞehirNA
7Ara Sınav NA
8Ara Sınav 1
9Tipomorfolojik Üsluplar; İtalyan Muratori ve Caniggia Ekolü; Muratori ve Caniggia Ekolünün bina tipolojisi ile mimari tasarıma yaklaşımı. NA
10İngiliz Conzen ekolü ve kent morfolojisi araştırma grubu; Conzen felsefesi ve yöntemi. Whitehand, J.W.R. (2001) `British urban morphology: the Conzenian tradition', Urban Morphology vol. 5 no. 2 pp. 103-109
11Fransız Versailles Okulu: Kent Mekanı Yapısının İncelenmesi; Ögelerin tipolojisi, tipolojinin yöntemi, binaların tipolojisi, olağan öğe-ayrıksı öğe. Panerai, P., Castex, J., (1970-71), Notes Sur La Structure De L' espace Urbain, L’architecture d’aujourd’hui, 153, Dec. 1970-Jan. 1971, s. 30-33; çeviren: Köksal, A., içinde, Arel, A., Gürsel, E., Özkan S., (2005), Selçuk Batur İçin Mimarlık Yazıları, Mimarlar Odası Yayınları, Ankara.
12Fransız Versailles Okulu: Kent Mekanı Yapısının İncelenmesi; Yapılanmamış mekanların tipolojisi, yolların tipolojisi, meydanların tipolojisi. NA
13Fransız Versailles Okulu: Kent Mekanı Yapısının İncelenmesi; Kentsel büyüme, kentsel büyüme biçimleri, büyüme engelleri. NA
14Fransız Versailles Okulu: Kent Mekanı Yapısının İncelenmesi; Anıtsal dizge, Anıtlar dağarı, Anıt ve kentsel yapının denetimi. NA
15Kent İmgesi; nirengi oluşturmak ve okunaklılık, kent imgesi öğeleri. Lynch, K., (1960), Image Of The City, MIT Press, Massachusetts, Cambridge.
16Final

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması515
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Ödev
Sunum/Jüri215
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar130
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati133
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması57
Sınıf Dışı Ders Çalışması1410
Derse Özgü Staj
Ödev
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Projeler
Sunum / Seminer23
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)13
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)13
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok