Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Türkiye'de Kadın ve Toplumsal CinsiyetATA510837.5300
ÖnkoşullarYok
YarıyılBahar
Dersin DiliTürkçe
Dersin SeviyesiDoktora
Dersin TürüSeçmeli @ Atatürk İlk. ve İnk. Tar. ABD Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Doktora Programı
Seçmeli @ Atatürk İlk. ve İnk. Tar. ABD Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Tezli Yüksek Lisans Programı
Ders KategorisiUzmanlık/Alan Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü
Dersin KoordinatörüSelim Hilmi Özkan
Dersi Veren(ler)Fahriye Dinçer
Asistan(lar)ı
Dersin AmacıModern Türkiye’yi çok yönlü ve derinlemesine anlamanın önemli bir boyutu olarak, Türkiye tarihi boyunca toplumsal kimlikle bağlantılı politikalar ve sorunlar etrafında şekillenen toplumsal, politik ve kültürel gelişmelerin yorumlanabileceği bir altyapının ve çerçevenin oluşturulması hedeflenmektedir.
Dersin İçeriğiModern Türkiye tarihinin farklı dönemlerinde ortaya çıkan farklı toplumsal cinsiyet oluşumları, kendilerine eşlik eden hukuki ve siyasi uygulamalarla ve ulusal kimlik, vatandaşlık, etnisite ve azınlık gibi kavramlarla ilişkilendirilerek ele alınacaktır. Farklı toplumsal cinsiyet oluşumlarının ve politikalarının, ortaya çıktıkları ve yeniden anlam kazandıkları tarihsel, iktisadi, sosyolojik ve siyasi bağlamlarla bir arada tartışılması hedeflenmektedir. Konuyla ilgili çeşitli kuramsal ve yöntemsel yaklaşımlar ve bunların mevcut tarih yazımıyla ilişkisi de dersin vurgu noktalarından biridir.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Abu-Lughod, Writing Women’s Worlds (Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press, 1993)
  • Akal, Cemal Bali, Siyasi İktidarın Cinsiyeti (Ankara: İmge Kitabevi, 1994)
  • Akşit, Elif Ekin, Kızların Sessizliği (İstanbul: İletişim Yay., 2005)
  • Altınay, Ayşe Gül (der.), Vatan, Millet, Kadınlar (İstanbul: İletişim Yay., 2004)
  • Arat, Zehra (der.), Deconstructing images of "the Turkish woman" (New York : St. Martin's Press, 1998)
  • Baykan, Ayşegül ve Belma Ötüş-Baskett, Nezihe Muhittin ve Türk Kadını 1931 (İstanbul: İletişim Yay., 1999)
  • Berktay Hacımirzaoğlu, Ayşe, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler (İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 1998)
  • Berktay, Fatmagül, Tarihin Cinsiyeti (İstanbul: Metis Yay., 2003)
  • Bora, Aksu, Kadınların Sınıfı (İstanbul: İletişim Yay., 2005)
  • Bozdoğan, Sibel ve Reşat Kasaba (ed.), Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1998)
  • Butler, Judith, Taklit ve Toplumsal Cinsiyete Karşı Durma (İstanbul: Agora Kitaplığı, 2006)
  • Cockburn, Cynthia, Mesafeyi Aşmak (İstanbul: İletişim Yay., 2004)
  • Cournut, Jean, Erkekler Kadınlardan Neden Korkar (İstanbul: İletişim Yay., 2005)
  • Çağlayan, Handan, Analar, Yoldaşlar, Tanrıçalar (İstanbul: İletişim Yay., 2007)
  • Çakır, Serpil ve Necla Akgökçe, Kadın Araştırmalarında Yöntem (İstanbul: Sel Yay., 1995)
  • Çakır, Serpil, Osmanlı Kadın Hareketi (İstanbul: Metis Yay., 1994)
  • Demirdirek, Aynur, Osmanlı Kadınlarının Hayat Hakkı Arayışının Bir Hikayesi (Ankara: İmge Yay., 1993)
  • Durakbaşa, Ayşe, Halide Edib: Türk Modernleşmesi ve Feminizm (İstanbul: İletişim Yay., 2000)
  • Fatma Aliye, Nisvan-ı Islam (İstanbul : Mutlu Yay., 1993)
  • Göle, Nilüfer (der.), İslamın Kamusal Yüzleri (İstanbul: Metis Yay., 2000)
  • Göle, Nilüfer, Modern Mahrem (İstanbul: Metis Yay.,1992)
  • Gönül, Demez, Değişen Erkek İmgesi: Kabadayıdan Sanal Delikanlıya (İstanbul: Babil Yay., 2005)
  • hooks, bell, Feminist theory from margin to center (Boston, MA: South End Press, 1984)
  • İlyasoğlu, Aynur ve Necla Akgökçe (der.), Yerli Bir Feminizme Doğru (Sel Yay., 2001)
  • İlyasoğlu, Aynur, Örtülü Kimlik (İstanbul: Metis Yay.,1994)
  • Kandiyoti, Deniz, Cariyeler Bacılar Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler (İstanbul: Metis Yayınları, 1997)
  • Mitchell, Juliet, Kadınlar: En Uzun Devrim ((İstanbul: Agora Kitaplığı, 2006)
  • Neyzi, Leyla, “Ben Kimim?” Türkiye’de Sözlü Tarih, Kimlik ve Öznellik (İstanbul: İletişim Yay., 2004)
  • Saraçgil, Ayşe, Bukalemun Erkek (İstanbul: İletişim Yay., 2005)
  • Scott, Joan W., Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi (İstanbul: Agora Kitaplığı, 2007)
  • Şişman, Nazife, Emanetten Mülke Kadın Bedeninin Yeniden İnşası (İz Yayınları, 2003)
  • Tekeli, Şirin (der.), Kadın Bakış Açısından 1980’ler Türkiye’sinde Kadın (İstanbul: İletişim Yay., 1990)
  • Tuksal, Hidayet Şefkatli, Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri (Ankara: Kitabiyat Yayınları, 2001)
  • Yuval-Davis, Nira, Cinsiyet ve Millet (İstanbul: İletişim Yay., 2003)
  • Zihnioğlu, Yaprak, Kadınsız İnkilap, Nezihe Muhittin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği (İstanbul: Metis Yay., 2003)
  • Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, Kadınların Belleği (İstanbul: Metis Yay., 1992)
  • Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, Kadın Hareketinin Kurumsallaşması (İstanbul: Metis Yay., 1994)
  • Toplum ve Bilim Dergisi, Erkeklik Dosyası, Sayı:101 (İstanbul, Güz 2004)
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Öğrenciler, feminist tarihyazımı terminolojini tanıyacak
  2. Öğrenciler, kadınların tarihi konusundaki temel yaklaşımları öğrenecek
  3. Öğrenciler, Türkiye’de yaşanan modernleşme süreçlerini, toplumsal cinsiyet teması çerçevesindeki gelişmeler üzerinden gözden geçirecek
  4. Öğrenciler, Türkiye’de yaşanan toplumsal cinsiyet ile bağlantılı tarihsel meseleleri analiz edebilecek

Ders Öğrenim Çıktısı & Program Çıktısı Matrisi

DÖÇ-1DÖÇ-2DÖÇ-3DÖÇ-4
PÇ-1----
PÇ-2----
PÇ-3----
PÇ-4----
PÇ-5----
PÇ-6----
PÇ-7----
PÇ-8----
PÇ-9----
PÇ-10----

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Derse Giriş
2Feminist Tarihyazımı• Fatmagül Berktay, “Tarih Yazımında Farklı Bir Perspektif,” Tarihin Cinsiyeti (İst: Metis Yay., Eylül 2003): 15-34. • John W. Scott, Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi (İstanbul: Agora Kitaplığı, 2007).
31. Dalga Kadın Hareketi’nin Arkaplanı• Elisabeth G. Sledziewski, “Dönüm Noktası Olarak Fransız Devrimi,” Georges Duby, Michelle Perrot (ed.), Kadınların Tarihi. IV. Cilt: Devrimden Dünya Savaşına Feminizmin Ortaya Çıkışı, Michelle Perrot, Geneviève Fraisse (IV. Cilt ed.) (İstanbul: İş Bankası Yayınları, Mart 2005): 39-51.
4Tanzimat ve 1. Meşrutiyet Dönemlerinde Kadın Hareketi ve Kadınların Durumu • Serpil Çakır, Osmanlı Kadın Hareketi (İstanbul: Metis Yay., 1994): 22-78. • Fatmagül Berktay, “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Feminizm,” Murat Gültekingil, Tanıl Bora (ed.), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce. I. Cilt: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, Mehmet Ö. Alkan (cilt ed.) (İstanbul: İletişim Yay., 2001): 348-361.
5Türkiye- Ulus-Devlet ve Kadınlar• Ayşe Durakbaşa, “Cumhuriyet Döneminde Modern Kadın ve Erkek Kimliklerinin Oluşumu: Kemalist Kadın Kimliği ve ‘Münevver Erkekler,’” Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu (ed.), 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler (İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 1998): 20-50. • Zehra Arat, “Kemalizm ve Türk Kadını,” Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu (ed.), 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler (İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 1998): 51-70.
6II Dalga Kadın Hareketi’nin Arkaplanı, Kazanımları ve Harekete Dönük Eleştiriler• Yasmine Ergas, “1970’lerin Feminizmleri,” Georges Duby, Michelle Perrot (ed.), Kadınların Tarihi. V. Cilt: Yirminci Yüzyılda Kültürel Bir Kimliğe Doğru, Françoise Thébaud (V. Cilt ed.) (İstanbul: İş Bankası Yayınları, Mart 2005): 481-499. • Juliet Mitchell, Kadınlar: En Uzun Devrim (İstanbul: Agora Kitaplığı, 2006) • Pratibha Parmar, “Başka Türden Düşler,” FeministÇerçeve 8 Mart 2000: 59-73. • bell hooks, “Feminist Politika - Direniş Noktamız,” Feminizm Herkes İçindir (İstanbul: Çitlembik Yay.
71970’lerde Türkiye’de Kadın Örgütlenmesinin Durumu• Fatmagül Berktay, “Türkiye Solu’nun Kadına Bakışı: Değişen Birşey Var Mı?” Şirin Tekeli (ed.), 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar (İstanbul: İletişim Yayıncılık, 1993(2)): 313-326. • Emel Akal Aslan, “Kadın ve Siyaset – Aykırı Bir Örnek: İKD,” Aynur İlyasoğlu ve Necla Akgökçe (ed.), Yerli Bir Feminizme Doğru (Sel Yay., 2001): 455-484.
8Ara Sınav 1
9Türkiye- II. Dalga Kadın Hareketi• Şirin Tekeli, “’80’lerde Türkiye’de Kadınların Kurtuluşu Hareketinin Gelişmesi,” Birikim 2 (3 Temmuz 1989): 34-41. • Ayşe Düzkan, Meltem Ahıska, “’80’li Yıllarda Türkiye’de Feminizm,” Defter 7(21): 145-167.
10Milliyetçilik ve Femininizm• Deniz Kandiyoti, “Kimlik Kavramı ve Yetersizlikleri – Kadınlar ve Ulus,” Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar – Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler (İstanbul: Metis Yay., Eylül 2007(2)): 162-181. • Sylvia Walby, “Kadın ve Ulus,” Ayşe Gül Altınay (ed.), Vatan, Millet, Kadınlar (İstanbul: İletişim Yay., 2004): 29-57. • Nira Yuval-Davis, Cinsiyet ve Millet (İstanbul: İletişim Yay., 2003): 17-60.
11Milliyetçilik, Militarizm ve Feminizm• Cynthia Enloe, Manevralar/Kadın Yaşamının Militarize Edilmesine Yönelik Uluslararası Politikalar (İstanbul: İletişim Yay., Temmuz 2006): Sonuç Bölümü (“Kararlar, Kararlar, Kararlar). • Özlem Aslan, Begüm Uzun, “Dünyada ve Türkiye’de Savaş Karşıtı Hareket ve Antimilitarizm Üzerine: Cynthia Enloe ile Söyleşi,” Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar 2 (Şubat 2007). • Sunera Thobani, “Beyaz Savaşlar: Batılı Feminizmler ve ‘Terörle Savaş’” Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar 4 (Ekim 2007).
12İslam ve Feminizm• Yıldız Ramazanoğlu, “Cumhuriyet’in Dindar Kadınları” (804-812); Ayşe Saktanber, “Gündelik Yaşamda Dinin Yeniden Keşfinin Bir ‘Aracı’ Olarak Kadınlar” (813-817); Sibel Eraslan, “İslâmcı Kadının Siyasette Zaman Algısı Üzerine,” (804-812); Murat Gültekingil, Tanıl Bora (ed.), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce. IV. Cilt: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, Yasin Aktay (cilt ed.) (İstanbul: İletişim Yay., 2004).
13Sunumlar
14Sunumlar
15Sunumlar
16Final

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Ödev816
Sunum/Jüri120
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar124
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati163
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması143
Derse Özgü Staj
Ödev83
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Projeler
Sunum / Seminer135
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)135
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)140
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok