Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Kozmetik Kimyası ve ÜretimiKIM434135300
ÖnkoşullarYok
YarıyılGüz
Dersin DiliTürkçe
Dersin SeviyesiLisans
Dersin TürüSeçmeli @ Kimya Lisans Programı (%30 İngilizce)
Ders KategorisiUzmanlık/Alan Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimKimya Bölümü
Dersin KoordinatörüGülşah GÜMRÜKÇÜ KÖSE
Dersi Veren(ler)Gülşah GÜMRÜKÇÜ KÖSE
Asistan(lar)ı
Dersin AmacıBu dersin amacı, kozmetik endüstrisinde kullanılan maddelerin özelliklerinin öğretilmesi, kozmetik preparatların hazırlanması ve uygulanması hakkında bilgilendirme ve yeni özellikte kozmetik ürünlerin araştırılmasıdır.
Dersin İçeriğiKozmetik Üretiminin Tarihçesi, Emülsifiye Maddeler/ Kozmetikleri Düzenleyen Yasalar / Temizleme Kremleri, El Kremleri, Nemlendirici Kremler, Çok Amaçlı Kremler, Gece Kremleri/ Güneş kremleri, Losyonlar; Çok Amaçlı Losyonlar, Nemlendirici Losyonlar, Aerosoller/ Göz ve Göz ile İlgili Makyaj Malzemelerinin Hazırlanması/ Dudak Makyaj Malzemeleri/ Tırnak, Yüz ve Vücut Makyajlarının Hazırlanması/ Nemlendirme Malzemeleri. Asidik Renklendiriciler, Bazik Renklendiriciler/ Saç Ürünleri, Şampuanlar, Saç Renklendiriciler/ Kozmetiklerin Test Edilmesi.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Kozmetik Kimyası ders notları, YTÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü, 2025.
  • A.Nevzat Güven, Modern Kozmetik ve Parfümeri Formülleri, Ankara Basım, 1984.
  • J.H Meritt,F.Estrin, The Chemistry and Manufacture of Cosmetics, Continental Pres Beginning Cosmetic Chemistry: An Overview for Chemists, Formulators, Suppliers and Others Interested in the Cosmetic Industry 2nd Edition, Randy Schueller, Perry Romanowski, Allured Pub Corp; 2nd edition (October 1, 2003)
  • Perry Romanowski, Randy Schueller, Beginning Cosmetic Chemistry, Allured Publishing Corporation, 2009
  • İlgili Araştırma Makaleleri
  • Cosmetic formulation of skin care products, Eds: Zoe Diana Draelos, Lauren A. Thaman, Volume 30, Taylor&Francis, New York, 2006.
  • Analysis of Cosmetic Products, Eds: Amparo Salvador, Alberto Chisvert, 1st Edition, Elsevier, The Netherlands, 2007.
  • Handbook of Cosmetic Science and Technology, Eds: Marc Paye, Andre O. Barel, Howard I. Maibach, 2nd Edition, Taylor&Francis, New York, 2006.
  • Handbook of Cosmetic Skin Care, Eds: Avi Shai, Howard I. Maibach, Robert Baran, 2nd Edition, Taylor&Francis, New York, 2009
  • Formulas, Ingredients and Production of Cosmetics, Hiroshi Iwata, Kunio Shimada, Springer, Japan, 2013.
  • Mitchell Schlossman, Chemistry and Manufacture of Cosmetics: Science 4th edition, 2008.
  • Rieger, Martin, Harry’s Cosmeticology, 8th edition, Chemical Publishing Company Incorporated 2009.
  • Belinda Carli, Cosmetic Formulations: A Beginners Guide, Institute of Personal Care Science, 2020.
  • Erol, F., Muhammet, S.M., Kalaycı, Ş. Ve Ünal, Ü. Kozmetik Kimyası ve Analizi, Gazi Kitabevi, 2. Baskı, 2024.
  • Gerçek, Z., Kozmetik Kimyası: Güzelliğin Formülü, Nobel Bilimsel Eserler, 3. Baskı, 2024.
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Öğrenciler kozmetik ürünlerin tarihçesini, sınıflandırılmasını ve kullanım amaçlarını öğrenirler.
  2. Öğrenciler kozmetik bileşikler ile ilgili temel kavramları, kozmetik bileşiklerin yapıları ve özellikleri arasındaki ilişkiyi öğrenirler. Kozmetik kimyasallarının kullanım alanlarını açıklayabilirler.
  3. Öğrenciler nemlendirici, krem, losyon, şampuan, makyaj ürünleri gibi farklı ürün grupları için uygun formülasyon geliştirme yöntemlerini öğrenirler. Fonksiyonel gruplar taşıyan yeni kozmetik ürünlerle ilgili konularda araştırma yapmayı bilirler.
  4. Öğrenciler doğal içerikler, çevre dostu formülasyonlar, yeşil kozmetik yaklaşımı ve sektördeki güncel yenilikleri öğrenirler.
  5. Öğrenciler kozmetikte kullanılan kimyasallar ile ilgili konularda grup araştırması yaparak sunum yaparlar.

Ders Öğrenim Çıktısı & Program Çıktısı Matrisi

DÖÇ-1DÖÇ-2DÖÇ-3DÖÇ-4DÖÇ-5

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Konu Anlatımı: Kozmetik üretiminin tarihçesi, kozmetiklerin sınıflandırılmaları, kozmetik ürünlerde kullanılan hammaddeler Sınıf-içi Uygulama (5 dk.): Farklı ürün kategorilerine ilişkin örnek olarak belirtilen temel hammaddelerin işlevlerine uygun olarak saptanması Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Kozmetik tarihçesinde kullanılan doğal hammaddeler ile günümüzde kullanılan sentetik hammaddeler arasında avantaj üstünlüğü tartışmasının yapılması 1. Kozmetik üretiminin tarihçesi, kozmetiklerin sınıflandırılmaları, kozmetik ürünlerde kullanılan hammaddeler ile ilgili ön araştırma yapılarak temel kavramlarla tanışma Kaynak: Ders Kitap ve notları. 2. Evde kullanılan herhangi bir kozmetik etiketini inceleyerek en az 3 hammaddenin isminin belirlenmesi
2Konu Anlatımı: Cilt bakım ürünleri, yüzey aktif maddeler Sınıf-içi Uygulama (5 dk.): Farklı cilt tipleri için uygun bileşenlerin seçimi yapılarak cilt tipine uygun basit bir yüz temizleyici formül tasarlanabilir Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Cilt bakımında etkili yüzey aktif maddelere ilişkin tartışmanın yapılması 1. Cilt bakım ürünleri, yüzey aktif maddeler ile ilgili ön bilgi Kaynak: Ders Kitabı ve notları. 2. Cilt tipleri ve uygun temizleyici özelikleri ile ilgili küçük bir araştırma
3Konu Anlatımı: Emülsiyonlar, krem çeşitleri, el kremleri, vücut kremleri Sınıf-içi Uygulama (5 dk): Farklı krem tipleri için farklı hammaddelerin belirlenmesi, Seçilen krem türü için 5-6 hammaddelik basit bir formül tasarlanması, Bu formülün O/W ya da W/O olacağına karar verilmesi Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Kremlerde doğal ya da sentetik içeriklerin kullanımı 1. Belirlenen bir kremin içeriğindeki hammaddeler incelenir. 2. Krem tip ve içeriklerinin belirlenmesi Kaynak: Ders Kitabı ve notları.
4Konu Anlatımı: Gece kremleri, temizleme kremleri, çok amaçlı kremler Sınıf-içi Uygulama (5 dk): Farklı krem tipleri için farklı hammaddelerin belirlenmesi, ürün tipine uygun hammadde belirlenmesi Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Bu tarz kremlerin tüketimi gerçekten tüketici ihtiyacından mı yoksa kozmetik sektöründeki pazarlamadan mı kaynaklandığının belirlenmesi Kısa Sınav 1 (15 dk.): Ders sonunda, derste işlenen konuları içeren bir kısa sınavın yapılması 1. Belirlenen bir kremin içeriğindeki hammaddeler incelenir. 2. Krem tip ve içeriklerinin belirlenmesi Kaynak: Ders Kitabı ve notları. 3. Kısa Sınav 1 Kaynak: Ders Kitabı ve notları.
5Konu Anlatımı: Güneş kremleri, Losyonlar, çok amaçlı losyonlar Sınıf-içi Uygulama (5 dk.): Belirlenen ilgili hammaddelerin ürünün işlevine nasıl katkı sağladığını açıklamak Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Piyasada çok pahalı güneş kremleri ve losyonlar ile uygun fiyatlı ürünler arasında büyük fark olup olmadığı tartışılabilir.1. Güneş kremi ya da losyonun içeriğindeki bazı hammaddeler belirlenerek işlevleri araştırılır. 2. Güneş kremleri ve losyonların önceden araştırılması. Kaynak: Ders Kitabı ve notları.
6Konu Anlatımı: Dudak preparatları, rujlar, pudralar Sınıf-içi Uygulama (5 dk.): Ürün tipine uygun birkaç bileşenlik basit bir formül tasarlamak Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Bu bileşenlerin ürünün dayanıklılığı, renk kalıcılığı, suya karşı direnci üzerindeki etkilerinin tartışılması 1. Dudak preparatları, rujlar, pudraların tanım ve özelliklerinin önceden okunulması ve öğrenilmesi. Kaynak: Ders Kitabı ve notları. 2. Bu ürünlerin içeriğindeki bazı hammaddeler belirlenerek işlevleri araştırılır.
7Konu Anlatımı: Gözle ilgili makyaj kozmetikleri Sınıf-içi Uygulama (5 dk.): Her bir grup için hammadde listesinin hazırlanması Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Bu ürünlerin güvenlik ve hassasiyet açısından incelenerek göz çevresinin neden kozmetik güvenliği açısından en hassas bölge olarak kabul edildiğinin tartışmaya açılması1. Günlük kullanımdaki herhangi bir göz makyaj kozmetiğinin içindekiler listesinin incelenmesi ve içeriklerindeki en az iki bileşenin işlevinin belirlenmesi. 2. Ürün içeriklerinin belirlenerek en sık kullanılan kimyasal bileşenlerin saptanması Kaynaklar: Ders Kitabı ve notları.
8Ara Sınav 1
9Konu Anlatımı: Saç ile ilgili preparatlar, saç bakım kozmetikleri Sınıf-içi Uygulama (5 dk.): Saç tiplerine göre hammadde tipleri belirlenerek bu bileşenlerin işlevlerinin açıklanması Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Saç bakım ürünlerinde silikonların kullanımının sağlık yönünden olumlu ve olumsuz etkilerinin tartışılması Sunum/Jüri 1 (10 dk): İlgili haftaya ait her bir gruptaki öğrenci sunumlarının 10’ar dk dinlenerek tartışılması1. Saç ürünlerine ilişkin ön bilgilerin edinilmesi ve etkinleştirilmesi. Kaynaklar: Ders Kitabı ve notları. 2. Farklı şampuan ve saç kremi etiketlerini derse getirmek içeriklerinde en yaygın kullanılan bileşenleri belirlemek
10Konu Anlatımı: Banyo kozmetikleri, sabunlar Sınıf-içi Uygulama (5 dk.): Banyo ürünleri gruplara ayrılarak her bir grup için basit bir formül şeması hazırlanır Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Seçilen hammaddelerin ürün üzerindeki işlevleri tartışılır. Sunum/Jüri 2 (10 dk): Ders sonunda, ilgili haftaya ait her bir gruptaki öğrenci sunumlarının 10’ar dk dinlenerek tartışılması1. Sabun yapımı hakkında bilgi edinilerek katı sabun ile sıvı sabun arasındaki farkların belirlenmesi. Kaynaklar: Ders Kitabı ve notları. 2. Banyo preparatlarının içerikleri hakkında bilgi edinilmesi. Kaynaklar: Ders Kitabı ve notları.
11Konu Anlatımı: Ağız bakım ürünleri, tıraş kozmetikleri Sınıf-içi Uygulama (5 dk.): Verilen hammadde listesinden seçilen ürünler için 5-6 bileşenli basit bir formül şeması hazırlanır. Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): İncelenen ürünlerin içeriklerindeki bileşenler açısından hassas cilt ve ağız dokusuna uyumları tartışılır Sunum/Jüri 3 (10 dk): Ders sonunda, ilgili haftaya ait her bir gruptaki öğrenci sunumlarının 10’ar dk dinlenerek tartışılması1. İlgili kozmetik ürünlerinin içindekiler listesinin incelenerek en çok kullanılan hammaddelerin belirlenmesi. 2. Ağız bakım ürünleri ve tıraş kozmetikleri hakkında ön bilgi edinilmesi. Kaynaklar: Ders Kitabı ve notları.
12Konu Anlatımı: El ve tırnak kozmetikleri Sınıf-içi Uygulama (5 dk.): El ve tırnak ürünlerinde kullanılan hammaddelerinin ve formülasyon farklılıklarının özetlenmesi Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Oje veya el kreminin olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin tartışılması Sunum/Jüri 4 (10 dk): Ders sonunda, ilgili haftaya ait her bir gruptaki öğrenci sunumlarının 10’ar dk dinlenerek tartışılması 1. El ve tırnak kozmetikleri hakkında araştırma yapılarak içeriklerinin belirlenmesi. Kaynak: Ders Kitabı ve notları 2. Aseton bazlı ve asetonsuz oje çıkarıcılar arasındaki farkın araştırılması
13Konu Anlatımı: Parfümler, deodorantlar, koku kimyasalları Sınıf-içi Uygulama: (5 dk) Parfüm, deodorant ve vücut spreyine ait hammaddeler belirlenerek temel bileşenli basit bir formül oluşturulur. Sınıf-içi Tartışma: (5 dk.) Eau de Parfum, Eau de Toilette ve Eau de Cologne arasındaki farkların tartışılması. Sunum/Jüri 5 (10 dk): Ders sonunda, ilgili haftaya ait her bir gruptaki öğrenci sunumlarının 10’ar dk dinlenerek tartışılması 1. Parfümler, deodorantlar, koku kimyasallarına ilişkin ön bilgilerin edinilmesi. Kaynak: Ders Kitabı ve notları 2. Bu ürünlerdeki etiketlerin incelenerek belirlenen en az iki ürünün işlevlerinin araştırılması
14Konu Anlatımı: Kozmetik ürünlerin test edilmesi, ambalajlanması, raf ömürleri Sınıf-içi Uygulama: (5 dk) Raf ömrü, ürün stabilitesi ve ambalaj analizi olmak üzere bir tablo hazırlanarak önerilebilecek testler ambalajların avantaj ve dezavantajları ile raf ömrünü etkileyen faktörlerin bu tabloya yerleştirilmesi. Sınıf-içi Tartışma: (5 dk.) Bir kozmetik ürünün güvenilirliği açısından ambalajın mı yoksa içeriğinin mi daha belirleyici olduğunun tartışılması. Sunum/Jüri 6 (10 dk): Ders sonunda, ilgili haftaya ait her bir gruptaki öğrenci sunumlarının 10’ar dk dinlenerek tartışılması 1. Kozmetiklerde uygulanan stabilite testlerinin ve ürünlerin ambalajlarının öneminin araştırılması. Kaynak: Ders Kitabı ve notları. 2. Evde kullanılan bir kozmetik ürünün ambalajının incelenmesi
15Konu Anlatımı: Kozmetik endüstrisinin geleceği üzerine değerlendirmelerde bulunulması ve kapanış Sınıf-içi Uygulama (15 dk.): Öğrencilere derste kazandıkları edinimler doğrultusunda çeşitli sorular sorularak kozmetik kimyası ve üretimi hakkında yansıtıcı değerlendirme yapılır. Sınıf-içi Tartışma (5 dk.): Öğrencilerle Ar-Ge laboratuvarında çalışsalardı hangi ürünü geliştirmek istedikleri tartışılır 1. Güncel kozmetik ürün trendleri ile ders bilgilerinin bağdaştırılması
16Final

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım145
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği15
Ödev
Sunum/Jüri120
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar130
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati143
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması145
Derse Özgü Staj
Ödev
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği13
Projeler
Sunum / Seminer112
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)115
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)115
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok