Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Nükleer Radyasyonun Algılanması ve ÖlçülmesiFIZ451035300
ÖnkoşullarYok
YarıyılGüz, Bahar
Dersin Diliİngilizce, Türkçe
Dersin SeviyesiLisans
Dersin TürüSeçmeli @ Fizik Lisans Programı (%30 İngilizce)
Ders KategorisiTemel Meslek Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimFizik Bölümü
Dersin KoordinatörüAyşe Durusoy
Dersi Veren(ler)Ayşe Durusoy, Özgür Akçalı
Asistan(lar)ı
Dersin AmacıBu dersin amacı, öğrencilerin nükleer radyasyonların türlerini ve temel özelliklerini tanımlayabilmelerini, radyasyonun madde ile etkileşme türlerini ve enerji kaybı süreçlerini öğrenebilmelerini, radyasyon ölçümünde kullanılan gaz dolgulu, sintilasyon ve yarı iletken detektörlerin çalışma prensiplerini ve radyasyon ölçüm tekniklerini öğrenebilmelerini, elde ettikleri verileri değerlendirebilmelerini sağlamaktır.
Dersin İçeriğiNükleer radyasyon kaynakları; nükleer radyasyonun madde ile etkileşmesi; detektörler.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Tsoulfanidis, N., Measurement and Detection of Radiation, Taylor & Francis, Washington, 1995.
  • Knoll, G. F., Radiation Detection and Measurements, John Wiley & Sons, 1979.
  • Krane, K. S., Introductory Nuclear Physics, John Wiley & Sons, 1979
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler, Nükleer radyasyonlar hakkında temel bilgileri açıklayabileceklerdir.
  2. Nükleer ölçüm tekniklerini sınıflandırabileceklerdir.
  3. Radyasyonların algılanması ve ölçümü için kullanılan güncel teknolojik aygıtların temel prensiplerini açıklayabileceklerdir.
  4. Radyasyon detektörlerinin işleyiş mekanizmalarını açıklayabileceklerdir.
  5. Detektör ve ölçüm sistemi arasındaki bağlantıları kurabileceklerdir
  6. Derste öğrenilen temel bilgileri Nükleer Fizik laboratuvarında yapılan deneylerle uygulayabileceklerdir.

Ders Öğrenim Çıktısı & Program Çıktısı Matrisi

DÖÇ-1DÖÇ-2DÖÇ-3DÖÇ-4DÖÇ-5DÖÇ-6

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Konu Anlatımı: Giriş, Radyasyon Kaynakları, özellikleri, ve uygulama yerleri. Sınıf-içi Uygulama: Radyasyon fiziğinin temel ilkelerinin sunumu. Sınıf-içi Tartışma: Radyasyon fiziğinin bilimsel araştırma, mühendislik ve günlük yaşamla ilişkisine dair tartışma.1. Radyasyon ölçümlerine giriş konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 1.
2Konu Anlatımı: Bozunmaların nükleer enerjisi, Gamma bozunması, Alfa bozunması,Beta bozunması, Radyoaktif bozunma yasası. Sınıf-içi Uygulama: Radyoaktif izotopların yarı ömrü deneyinin gerçekleştirilmesi. Sınıf-içi Tartışma: Deney sonuçlarının değerlendirilmesi.1. Atom ve nükleer fiziğin gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 3.
3Konu Anlatımı: Nükleer reaksiyonlar, Nükleer reaksiyon kinematiği. Sınıf-içi Uygulama: Genel reaksiyon kinematiğinin verilmesi. Sınıf-içi Tartışma: Reaksiyon tiplerinin tartışılması.1.Atom ve nükleer fiziğin gözden geçirilmesi. Kaynak: Deney Föyü.i
4Konu Anlatımı: Radyasyonun madde ile etkileşmesi. Sınıf-içi Uygulama: Radyasyon çeşitlerinin sınıflandırılması. Sınıf-içi Tartışma: Radyasyonun madde ile etkileşmesi açısından radyasyon tiplerinin önemi.1. Enerji kaybı ve radyasyonun madde ile etkileşmesi konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 4.
5Konu Anlatımı: Yüklü parçacıkların enerji kaybetme mekanizmaları. Sınıf-içi Uygulama: İyonizasyon ve uyarma (eksitasyon), durdurma gücü kavramları. Sınıf-içi Tartışma: Yüklü parçacıkların sınıflandırılması.1. Enerji kaybı ve radyasyonun madde ile etkileşmesi konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 4.
6Konu Anlatımı: Yüksüz parçacıkların enerji kaybetme mekanizmaları – Fotonlar. Sınıf-içi Uygulama: Fotonlar ve fotonların madde ile etkileşmesi. Sınıf-içi Tartışma: Fotonların hangi mekanizmalarla madde ile etkileşmesi.1. Enerji kaybı ve radyasyonun madde ile etkileşmesi konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 4.
7Konu Anlatımı: Yüksüz parçacıkların enerji kaybetme mekanizmaları – Nötronlar. Sınıf-içi Uygulama: Nötronlar ve nötronların madde ile etkileşmesi. Sınıf-içi Tartışma: Nötronlar hangi mekanizmalarla madde ile etkileşmesi. Kısa Sınav 1(20dk.): Ders sonunda, derste işlenen konuları içeren bir kısa sınavın yapılması.1. Enerji kaybı ve radyasyonun madde ile etkileşmesi konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 4.
8Ara Sınav 1
9Konu Anlatımı: Radyasyon Detektörleri. Sınıf-içi Uygulama: Gaz dolgulu detektörler. Sınıf-içi Tartışma: Radyasyon Detektörlerinin sınıflandırılması.1. Gaz dolgulu detektörler konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 5.
10Konu Anlatımı:Geiger-Müller detektörleri. Sınıf-içi Uygulama: Geiger-Müller detektörleri çıkışında akım ve gerilim hesaplama. Sınıf-içi Tartışma: Bu çıkış sinyallerini değerlendirme1. Gaz dolgulu detektörler konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 5.
11Konu Anlatımı: Sayıcılar ve diğer sayım modülleri. Sınıf-içi Uygulama: NIM (Nükleer modül sistemleri) sistemleri. Sınıf-içi Tartışma: Modern radyasyon ölçüm teknikleri1. Gaz dolgulu detektörler konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 5.
12Konu Anlatımı: Sintilasyon detektörleri. Sınıf-içi Uygulama: Sintilatör ve Fototüpün tanıtılması. Sınıf-içi Tartışma: Sintilasyon detektörlerinde sinyal işleme mekanizmalarının tartışılması. Kısa Sınav 2: (20 dk.): Ders sonunda, derste işlenen konuları içeren bir kısa sınavın yapılması.1. Sintilasyon detektörleri konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 6.
13Konu Anlatımı: Yarı iletken detektörler. Sınıf-içi Uygulama: Yarı iletkenlerin işleyiş mekanizmalarını tanıtılması. Sınıf-içi Tartışma: Yarı iletkenlerin deteksiyon mekanizmalarının tartışılması.1. Yarı iletken detektörler konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 7.
14Konu Anlatımı: Radyasyonun Soğrulması deneyinin gerçekleştirilmesi. Sınıf-içi Uygulama: Detektör- Radyasyonun soğrulması süreci. Sınıf-içi Tartışma: Deney sonuçlarının tartışılması.1. Radyasyonun Soğrulması konusunun gözden geçirilmesi. Kaynak: Deney Föyü
15Konu Anlatımı: Sunum/Jüri(Seçilen ve araştırılan konular ile ilgili öğrenci sunumları). Sınıf-içi Uygulama: Sunum/Jüri: Seçilen ve araştırılan konular ile ilgili öğrenci sunumları. Sınıf-içi Tartışma: Öğrenci sunumları ile ilgili tartışma.
16Final

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım145
Laboratuar210
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği210
Ödev00
Sunum/Jüri15
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar130
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati143
Laboratuar25
Uygulama
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması142
Derse Özgü Staj
Ödev
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği25
Projeler
Sunum / Seminer120
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)120
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)120
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok